Ανδρέας Ιωάννου (1918-1972)

ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ (1918 - 1972)

  Ο Ανδρέας Ιωάννου υπήρξε πολιτικός, συγγραφέας, ανθολόγος, μεταφραστής, τεχνοκριτικός και ποιητής. Τιμήθηκε με το χρυσό σταυρό του Παναγίου Τάφου και με το σταυρό Β΄ τάξης του Αποστόλου Μάρκου.

  Γεννήθηκε στην Πάφο το 1918 αλλά έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ελλάδα. Σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμια Αθήνας και Λονδίνου. Πήρε τον τίτλο του διδάκτορα από το πανεπιστήμιο του Σικάγο.

  Με την εγκατάστασή του στην Αθήνα εργάστηκε στο υπουργείο δικαιοσύνης (1944-1945) και στο υπουργείο συντονισμού (1950-1954). Στη συνέχεια αρίστευσε στον διαγωνισμό νομαρχών και διετέλεσε νομάρχης Σάμου (1954-1955), Εύβοιας (1955-1960), Δωδεκανήσου (1960-1964), Αργολίδος (1964-1967), Ζακύνθου (1967-1969) και Τρικάλων (1969-1971). Επίσης διετέλεσε διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης (1971-1972), εθνικός σύμβουλος της Κύπρου και υπήρξε εταίρος της Αμερικάνικης Εταιρείας Πολιτικών Επιστημών.

  Ανέπτυξε πλούσια πολιτική, κοινωνική και πνευματική δράση στους τόπους όπου υπηρέτησε ως νομάρχης. Έδρασε θεσμικά και συγγραφικά ώστε να διασωθεί η πολιτιστική κληρονομιά και να οργανωθεί θεμελιακά η τοπική αυτοδιοίκηση. Ήταν εμπνευστής και ιδρυτικό μέλος της Δημοτικής Πινακοθήκης Ρόδου (Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου «Ανδρέας Ιωάννου»). Για την εδραίωση και την εξέλιξη της θέσπισε νομοθετικά Διοικητικό Συμβούλιο και Καλλιτεχνική Επιτροπή στην οποία συμμετείχαν αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες - καθηγητές της ΑΣΚΤ Αθηνών και έμπειροι τεχνοκριτικοί.

  Στην Ζάκυνθο μετά από πρόταση του κατασκευάστηκε το μαυσωλείο του Κάλβου και του Σολωμού, καθώς και το Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του διετέλεσε Διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου στην Αθήνα και κατά τη  διάρκεια της σύντομης θητείας του ο Αλέξανδρος Ιόλας πραγματοποίησε μια σημαντική δωρεά έργων σύγχρονων και ξένων  καλλιτεχνών. Πέθανε τον Αύγουστο 1972 στην Αθήνα από εγκεφαλικό.

Α. Εργογραφία

Επιστημονικά Συγγράμματα  

1.            Πολιτικά κείμενα (1944-47), Κύπρος : Χαμπιαούρης 1948

2.            Ιστορία της πολιτικής θεωρίας George H. Sabine μετάφρασις Α. Σ. Ιωάννου

3.            Ἡ διοικητική ἀνακατανομή τῆς χώρας, Ἀθῆναι : 1951

4.            Διάγραμμα ιστορικής εισαγωγής εις την κοινοβουλευτικήν ιστορίαν της Αγγλίας, Ἀθῆναι : 1951

5.            Η κατά υπουργεία διάρθρωσις των κρατικών αρμοδιοτήτων, Ἀθῆναι : 1952

6.            Στοιχεία πολιτικής οργανώσεως εις τα ομηρικά έπη και τον Ησίοδον, Αθήνα : Τυπ. Ταχυδρόμο 1957

Ποιητικές Συλλογές

1.            Τετράδιο πρώτο (ποίηση)   1933-1934

2.            Τετράδιο δεύτερο (ποίηση) 1940-1946

3.            Τετράδιο τρίτο (ποίηση)

Ανθολογίες

1.            Ἀνθολογία Κυπρίων ποιητῶν, Ἀθῆναι : 1955

2.            Ἀνθολογία Κυπρίων πεζογράφων Διήγημα - Μυθιστόρημα – Νουβέλα, Ἀθήνα : Ἴκαρος 1956

3.            Ἀνθολογία Εὐβοέων ποιητῶν, Χαλκίδα : Τυπ. Χουρμούζη & Θεοφανίδη 1960

Κριτικές

1.            Μικρές μελέτες και κριτικά σημειώματα (1951-1970), Αθήνα : 1971

2.            Η πραγματεία του Παναγιώτη Δοξαρά περί ζωγραφιάς και η κριτική τοποθέτησή της, Αθήνα : 1971

Μεταφράσεις

1.            Ὁ ἄνεμος σηκώθηκε στίς τέσσερις η ώρα καῖ τοπεῖα New Hampshire μετάφραση Ἀνδρέα Σ. Ἰωάννου, Κύπρος : Τυπ. Ζάβαλλη 1948

2.            Ἐπιλογή ἀπό τό ἔργο δέκα ἀμερικανῶν ποιητῶν μετάφραση Ἀνδρέα Σ. Ἰωάννου, Χαλκίδα : Τυπ. Καραγκούνη 1958

Ζωγραφική, Αγιογραφία

1.            Βυζαντινές τοιχογραφίες της Ευβοίας (Byzantine Frescoes of Euboia), Αθήνα : 1959

2.            Ιερώνυμος Πλακωτός Κ. Πιττόρος Ένας λησμονημένος ζωγράφος της Ζακύνθου, Αθήνα : 1970

3.            Το παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίνας στη Μονή Φανερωμένης Κορινθίας και ο αγιογράφος του Δημήτριος Κακαβάς, Αθήνα : 1970

4.            Οι πίνακες των προφητών της Φανερωμένης Ζακύνθου και ο πιθανός ζωγράφος τους, Αθήνα : 1971

5.            Ἡ ἑλληνική ζωγραφική 19ος αἰώνας (καλλιτεχνική ἐπιμέλεια : Τάσος Χατζής), Ἀθῆναι : Ἐκδοτικός Οἶκος Μέλισσα 1974

Β. Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου «Ανδρέας Ιωάννου»

Το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ροδίων, το οποίο σήμερα στεγάζεται σε τρία κτίρια, ξεκίνησε ως Δημοτική Πινακοθήκη κατά τη δεκαετία του ’50 και εγκαινιάστηκε επίσημα το 1964. Εμπνευστής και πρωτεργάτης υπήρξε ο τότε νομάρχης Δωδεκανήσου Ανδρέας Ιωάννου που έθεσε σαν προτεραιότητα την πνευματική ανάπτυξη της ρόδου ιδρύοντας και τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου. Οι πρώτες αγορές έργων έγιναν με κονδύλια της Νομαρχίας Δωδεκανήσου, του Δήμου Ρόδου και του Υπουργείου Παιδείας. Στόχος του Ανδρέα Ιωάννου ήταν η συλλογή να επικεντρωθεί στον εικοστό αιώνα και να γίνει πόλος έλξης για όσους ενδιαφέρονται για τη σύγχρονη νεοελληνική ζωγραφική.

Πίνακες και ζωγράφοι της Πινακοθήκης Ανδρέας Ιωάννου 

1.            Θεόφιλος (1867-1934) «Αντάμωση Ερωτόκριτου και Αρετούσας», «Γιώργος Καραϊσκάκης», «Παύλος Μελάς» και «Ο Ήρως Μιλτιάδης Γιαταγάνας»

2.            Φώτης Κόντογλου (1895-1965) «Ο Αϊβαλιώτης Καπετάνιος» και «Το Βυζαντινό τοπίο»

3.            Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989) «Αξιωματικός της Αεροπορίας Καταθέτων Στέφανον», «Παίκτης του Μπάσκετ» και «Δύο φίλοι»

4.            Νίκος Εγγονόπουλος (1910-1985)  «Όρκος» και «Ορφέας» • Γιάννης Μόραλης (1916-2011) «Το καθιστό γυμνό»

5.            Γιώργος Σικελιώτης (1917-1984) «Το ερωτικό ζευγάρι» και «Η Μητρότητα» • Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας (1906-1994) «Τοπίο με καταρράκτες»

6.            Βάλιας Σεμερτζίδης (1911-1983) «Τοπίο Ρόδου» και «Λιομαζόχτρες»

7.            Σπύρος Βασιλείου (1902-1985) «Το τραπέζι της Καθαρής Δευτέρας» και το «Μοναστηράκι»

8.            Γιώργος Μπουζιάνης (1885-1959) «Προσωπογραφία του ζωγράφου Waldmüller» και «Γυναίκα με λουλούδια»

9.            Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης (1881-1955) «Μάσκες» και «Βαρκάδα»

10.          Κωνσταντίνος Μαλέας (1879-1928) «Η Ακρόπολη από την Πνύκα» και «Ακρόπολη»

11.          Κωνσταντίνος Παρθένης (1978-1967) «Νεκρή φύση με ρόδι»

12.          Νικόλαος Λύτρας (1883-1927) «Τοπίο με θάλασσα»

13.          Σπύρος Παπαλουκάς (1892-1957) «Κόκκινες στέγες στη Λέσβο»

• Γιάννης Σπυρόπουλος (1912-1990) • Αλέκος Κοντόπουλος (1905-1975) • Θανάσης Τσίγκος (1914-1965) • Θόδωρος Στάμου (1922-1997) • Βλάσης Κανιάρης (1928-2011) • Νίκος Κεσσανλής (1930-2004) • Αλέξης Ακριθάκης (1939-1994) • Κωνσταντίνος Ξενάκης (1931) •  Κώστας Τσόκλης (1930) • Παύλος (1930) • Δημήτρης Μυταράς (1934-2017) • Αλέκος Φασιανός (1935) • Δημοσθένης Κοκκινίδης (1929) • Σωτήρης Σόρογκας (1930) • Χρίστος Καράς (1930) • Βασίλης Θεοχαράκης (1930) • Παναγιώτης Γράββαλος (1933-2014) • Αντώνης Απέργης (1938-2017) • Γιάννης Ψυχοπαίδης (1945) • Χρόνης Μπότσογλου (1941) • Μάκης Θεοφυλακτόπουλος (1939) • Γιάννης Μπουτέας (1941) • Όπυς Ζούνης (1941-2007) • Παύλος Σάμιος (1948) • Δημήτρης Κούκος (1941) • Χρήστος Μποκόρος (1956) • Εδουάρδος Σακαγιάν (1957)

Γ. Ἀνθολογία Εὐβοέων ποιητῶν, Χαλκίδα 1960

Από τις σπουδαιότερες ανθολογίες της Ελληνικής ποίησης είναι η ανθολογία Ευβοέων ποιητών του Ανδρέα Ιωάννου. Ο Ανδρέας  Ιωάννου συγκέντρωσε από όλη σχεδόν την Εύβοια κυρίως έμμετρα ποιήματα που κυριαρχεί ο λυρικός τόνος, η αναζήτηση και η ανησυχία. Αξιοσημείωτο γεγονός είναι πως ο υπερρεαλισμός και η μοντέρνα τέχνη άγγιξε ελάχιστα την τέχνη και την ποίηση της Εύβοιας.

Ανδρέας Ιωάννου 

Επιμέλεια : Σωτήρης Λάμπρου